1.4     Wel of niet op het web?

Nu het web voor vrijwel iedereen de belangrijkste bron van (externe) informatie vormt, valt naast de drie genoemde soorten indelingen nog een vierde voor te stellen, namelijk een indeling in wel en niet op het web aanwezige informatie. Daaraan kleeft echter het bezwaar dat het moeilijk is eenduidig te definiëren wat wordt bedoeld met "op het web aanwezig". Vrijwel alle digitale informatie is namelijk op één of andere manier wel via het web bereikbaar. Maar veel daarvan is opgeslagen in afzonderlijke databases die elk apart doorzocht moeten worden. En veel darvan is alleen toegankelijk voor hen die persoonlijk, via hun werkgever, via hun onderwijsinstelling of via een (andere) bibliotheek een licentie hebben voor toegang en gebruik van de betreffende informatie. Dat alles maakt zo’n indeling tamelijk zinloos.
Toch is het web wel degelijk een uiterst belangrijke bron van informatie. Met die uitspraak doelen we dan echter op al die gewone, vrij toegankelijke webpagina's en andere types documenten, die rechtstreeks via URL's en hyperlinks bereikbaar zijn. Dat is de informatie die met de grote zoekmachines als Google, Bing, Yahoo of Ask te vinden is. Die informatie vormt wel degelijk een heel speciale eigen categorie, omdat die informatie vrij toegankelijk is en omdat daarnaar met één en hetzelfde zoekhulpmiddel – namelijk die zoekmachines – gezocht kan worden. Minstens even speciaal is dat de aard van de zo gevonden informatie dwars door alle categorieën heen loopt die we hiervoor hebben onderscheiden. Van al die categorieën omvat het ook maar een tamelijk beperkt deel. Bovendien onttrekt een flink deel van de web-informatie zich aan indeling volgens die eerdere indelingscriteria. Een groot deel van deze informatie is ook niet op andere plekken en manieren te vinden. Verder heeft een belangrijk deel ervan maar een korte levensduur en is het daarna vaak definitief verdwenen.

Tot slot van deze paragraaf nog wat cijfers ter illustratie. De daarbij genoemde aantallen zijn juni 2010 gemaakte schattingen.

• Een grote zoekmachine als Google bevat vele 100-en miljarden vrij toegankelijke webdocumenten (webpagina’s, PDF’s, Word-documenten, powerpoints e.d.).
• Volgens CompletePlanet zijn er op het web ongeveer 70.000 vrij toegankelijke gespecialiseerde zoekmachines en databases.
• Volgens de Gale directory of online, portable and internet databases zijn er ongeveer 25.000, grotendeels alleen tegen betaling of abonnement toegankelijke, doorzoekbare databases.
• De bij het zoeksysteem van LexisNexis tegen betaling toegankelijke databases bevatten ongeveer 5 miljard geselecteerde items (grotendeels full-text).
• De bij het zoeksysteem van Dialog tegen betaling toegankelijk databases bevatten ongeveer 4 miljard geselecteerde items (bibliografisch, full-text, en feitelijke gegevens).
• De grote algemene webgidsen, Open Directory en Yahoo Directory, bevatten links naar 4 - 5 miljoen websites.